نهادهای مرتبط با صادرات محصولات در کشور
وزارت صمت، گمرک، اتاق بازرگانی، معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه و سازمان توسعه تجارت را میتوان اصلی‌ترین نهادهای درگیر با صادرات و تجارت دانست. اما وظیفه، مسئولیت و خدمات ارائه شده از جانب هر کدام از آنها چیست؟
وزارت صمت اصلی‌ترین ارگان دولتی در بحث صادرات است.
سیاست‌های تجاری، وضع تعرفه‌ها، وضع قوانین و مقررات صادراتی، تغییر فرایندهای صادراتی، ارائه آمار و اطلاعات تجاری در کنار بسیاری از موضوعات دیگر، از جمله اقداماتی بوده که عمدتا از طریق این وزارتخانه صورت می‌گیرد
برای صادرات از کجا شروع کنیم؟.
- دفتر مقررات صادرات و واردات از زیرمجموعه‌های وزارت صمت است که در زمینه صادرات و واردات فعالیت میکند. بیشتر فعالیت‌های آن در زمینه حقوقی و تنظیم مقررات تجاری است. از اهم وظائف دفتر میتوان به:
- بررسی درخواست صدور کارت بازرگانی، ابطال، تعلیق، نظارت، تمدید و مقررات گذاری در خصوص آن
نظارت و ساماندهی فعالیت بازارچه‌های مرزی و فعالیت‌های تجاری در مرز
- تدوین آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و قوانین صادراتی در زمینه‌های مختلف و ابلاغ آنها به سایر ارگان‌ها و فعالان حوزه صادرات
- نظارت بر حسن اجرای قوانین تجاری، صادراتی، همچنین پیشنهاد و اصلاح قوانین
وبسایت: دفتر مقررات صادرات و واردات
این مجموعه دارای واحدهای ثبت سفارش، تنظیم مقررات، مرزنشینان و بازارچه‌های مرزی، کمیسیون ماده یک و گروه کارت بازرگانی.
- سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها
این سازمان‌ها بازوی اجرایی وزارت صمت در استان‌ها محسوب میشوند. معمولا اکثر آنها دارای یک بخش بازرگانی یا بازرگانی خارجی هستند که صادرکنندگان بهتر است با این بخش تعامل داشته باشند. علاوه بر انجام فرایندهای اداری تجارت و صادرات، برخی خدمات دیگر مانند ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه صادرات نیز توسط این سازمان‌ها صورت می‌گیرد
- مرکز آموزش‌های بازرگانی
این مرکز اختصاص به مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وابسته به وزارت صمت دارد. آموزش‌های بازرگانی و آموزش‌های تخصصی در خصوص تجارت و بازرگانی در این مرکز ارائه میشود.
وبسایت: مرکز آموزش‌های بازرگانی
مدرسان این دوره‌ها غالبا از خبرگان تجاری در حوزه‌های مختلف هستند. حوزه بازرگانی و تجارت بین‌الملل از مهم‌ترین دوره های آنها است. ارتباط با اینگونه مراکز به لحاظ ایجاد شبکه ارتباطی و شبکه‌سازی نیز مفید میباشد.
- سازمان توسعه تجارت
سازمان توسعه تجارت زیرمجموعه وزارت صمت ولی تا حدود زیادی مستقل عمل میکند. این سازمان یکی از مهم‌ترین ارگان ها در بحث صادرات و کل تجارت به شمار می‌رود. این سازمان از سه معاونت اصلی تشکیل شده که دو معاونت آن کاملا در زمینه صادرات فعالیت میکند
معاونت توسعه بازارهای صادراتی این سازمان دارای سه دفتر آسیا و اقیانوسیه، عربی و آفریقایی، آمریکا و اروپائی که به صادرکنندگان و تجار کمک می‌کنند تا بهتر و آسان‌تر بتوانند فرایند صادرات را انجام دهند
وبسایت: سازمان توسعه تجارت ایران
معاونت توسعه صادرات کالا و خدمات این سازمان خود به سه بخش دفتر توسعه صادرات محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی، دفتر توسعه صادرات محصولات معدنی و صنعتی و در نهایت دفتر توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان تقسیم میشود. صادرکنندگان این محصولات می‌توانند از طریق ایجاد ارتباط با این واحدها، مشاوره‌ها و راهنمایی‌های تخصصی دریافت کنند. هر ماه نشست‌ها، سمینارها، همایش‌ها و نمایشگاه‌های مختلف سازمان توسعه تجارت در زمینه صادرات محصولات گوناگون و همچنین صادرات به کشورهای مختلف قابل بهره برداری برای تجار است. این سازمان در بسیاری از کشورها دارای دفتر و رایزنان بازرگانی است که به صادرکنندگان در بحث شناخت کشورها و انجام فرایند بازاریابی صادراتی کمک مینمایند.
از جمله مهم‌ترین وظایف و مسئولیت‌های دیگر این سازمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
خدمات مشاوره‌ای، بازاریابی صادراتی و آموزش صادرات به صادرکنندگان و تجار
اطلاع رسانی‌های مختلف تجاری داخل و خارج کشور به تجار و صادرکنندگان
آشنایی تجار و شرکت‌های ایرانی با روش‌های نوین صادرات و تجارت بین‌الملل
اعزام تجار و صادرکنندگان در قالب هیئت‌های تجاری به کشورهای مختلف
کمک به شرکت‌ها و تجار برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی
کمک به صادرکنندگان در زمینه‌های بانکی، بیمه‌ای حمل ونقل و سایر حوزه‌ها
برگزاری کارگاه‌ها و سمینارهای آموزشی برای تجار
انجام کلیه امور اجرایی در خصوص تایید، صدور یا تمدید کارت بازرگانی
کمک به صادرکنندگان برای ارتباط با تجار و واردکنندگان خارجی
ایجاد دفاتر سازمان در سایر کشورها، اعزام رایزن‌های بازرگانی برای کمک به تجار
- گمرک جمهوری اسلامی ایران
گمرک یکی از اصلی‌ترین ارگان‌هایی است که تجار و صادرکنندگان در حین فرایند و عملیات صادرات با آن سروکار دارند. بنابراین باید هم نسبت به قوانین و مقررات گمرکی و هم در خصوص فرایندهای عملیاتی و اجرایی آن اطلاعات و شناخت کافی داشته باشند. این واحد زیرمجموعه وزارت اقتصاد بوده و هر دو واردکنندگان و صادرکنندگان با آن سروکار دارند. بحث ترخیص کالا و امور گمرکی یکی از اصلی‌ترین مباحث در تجارت با هر کشور محسوب میشود.
وبسایت: گمرک جمهوری اسلامی ایران
برخلاف سازمان‌های دیگر که به صادرکنندگان در امر صادرات کمک می‌کنند، این سازمان بیشتر وظیفه انجام فرایندها و رویه‌های مربوط به ترخیص کالا و موارد مرتبط را بر عهده داشته و بهتر است صادرکنندگان با فرایندهای انجام کارها توسط گمرک آشنایی کامل داشته باشند.
از جمله مهم‌ترین وظایف گمرک مرتبط با بحث صادرات میتوان موارد زیر را نام برد:
اعمال کردن سیاست‌های دولت در بحث صادرات و واردات
ایجاد تمهیدات مورد نیاز جهت تشویق و تسهیل صادرات
جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های تجاری از میزان صادرات و واردات
کنترل و نظارت بر عبور و مرور کالا به خارج از کشور
- اتاق‌های بازرگانی
اتاق‌های بازرگانی از جمله تشکل‌های اقتصادی و غیردولتی به شمار می‌روند که نقش بسیار کلیدی در بحث تجارت و صادرات دارند. دفتر اصلی اتاق بازرگانی ایران در تهران و در سراسر استان‌ها نیز دارای دفاتر استانی است . در واقع اتاق‌های بازرگانی هر استان اصلی‌ترین تشکل اقتصادی غیردولتی به شمار می‌رود. ارتباط با اتاق‌های بازرگانی هر استان از آن جهت اهمیت دارد که تجار، بازرگانان، صادرکنندگان و تولید کنندگان مهم هر استان معمولا به صورت‌های مختلف عضو این اتاق‌ها هستند.
وبسایت: اتاق بازرگانی ایران
ارتباط و شبکه سازی با این افراد می‌تواند کمک شایانی به تجار تازه کار کند. معمولا از طریق ثبت نام و پرداخت حق عضویت میتوان خدمات مختلفی را از این اتاق‌ها دریافت کرد. در اتاق‌های بازرگانی استان معمولا نشست‌ها، همایش‌ها و کارگاه‌های مختلفی برگزار میشود که شرکت و حضور در آنها می‌تواند به صادرکنندگان کمک کند. براساس قانون از جمله مهم‌ترین خدماتی که اتاق‌های بازرگانی به تجار و صادرکنندگان ارائه می‌دهند، به صورت زیر است:
صدور کارت عضویت افراد در راستای صدرو کارت بازرگانی تجار
ایجاد اتحادیه‌ها، سندیکاها و تشکل‌های مشترک بین تجار
شناسایی بازارهای صادراتی و کم به بازاریابی صادراتی
کارگاه‌ها، همایش‌ها و دوره‌های آموزشی در زمینه صادرات
ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه صادرات کالا و خدمات
اتاق‌های بازرگانی مشترک با سایر کشورها و ارتباط با کشورهای مختلف
معاونت دیپلماسی وزارت امور خارجه و سفارتخانه
اساسا وزارت امور خارجه نقشی در زمینه تجارت و صادرات ندارد. اما همواره با ارائه برخی خدمات به صادرکنندگان در فتح بازارهای صادراتی یاری رسانده است. طی سالیان اخیر معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه تلاش کرده تا نقش پررنگ تری را در این زمینه داشته باشد. از این رو در بسیاری از کشورها خصوصا کشورهای همسایه یا کشورهایی که با ایران مراودات تجاری زیادی دارند، رایزنان بازرگانی خود را اعزام فعال کرده است.
وبسایت: معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه
این رایزنان و به طور کل سفارت‌خانه‌ها و کنسول‌گری‌های ایران در سایر کشورها معمولا به صادرکنندگان اطلاعات خوبی از کشور مقصد و شناخت بازار آن می‌دهند. چرا که آنها اطلاعات بهتر و معتبرتری از ویژگی‌های مختلف کشور مقصد و بازار آن در دست دارند.
همچنین سایت معاونت دیپلماسی وزارت امور خارجه نیز حاوی اطلاعات خوبی در زمینه تجارت با کشورهای مختلف جهان است. این اطلاعات شامل اطلاعات عمومی، اقتصادی و تجاری از کشورهای مختلف جهان است.
