آنتی مولرین هورمون(AMH)

اولیه در ارتباط با نقش آن در تمایز جنسی جنس مرد شناخته شد. تمامی اعضاء این خانواده در رشد و تمایز نسوج نقش دارند. این هورمون درجنین نر توسط سلول های سرتولی ترشح شده، درنتیجه باعث تحلیل رفتن مجاری مولرین طی تمایز جنینی و رشد و تمایز اندام های جنسی نرمی گردد. ترشح AMHدر مردان در دوران جنینی آغاز شده و بعد از آن مستمراً تا دوران بلوغ ادامه پیدا کرده و بعد از کاهش مختصر و رسیدنسطح تولید به سطح بلوغ، ساخت آن تا پایان حیات فرد ادامه می یابد.
آنتی مولرین هورمون به صورت پیش ساز پروتئینی متشکل از مونومرهای 70کیلودالتونی ساخته می شود. در هر مونومر تحت پردازش
پروتئولیتیک، ناحیه نارس، پایانه- 55 Nکیلودالتونی و ناحیه رسیده پایانه- 12/5 Cکیلودالتونی بدست آمده که متصل به یکدیگر مونومر 70
کیلودالتونی را تشکیل می دهند. از اتصال دو زنجیره یکسان فوق به کمک پیوند دی سولفیدی، شکل 140کیلودالتونی موجود در گردش خونبوجود می آید. ناحیه پایانه- Cرسیده مسؤل فعالیت بیولوژیک AMHاست، اما برخلاف سایر اعضاء خانواده ، TGF-betaدر این هورمون، برایفعالیت کامل بیولوژیک ،وجود ناحیه نارس پایانه- Nضروری است. به نظر می رسد وجود دومن پایانه- Nبرای حفظ پایداری پروتئین و تاخوردگیها، لازم باشد. پذیرنده نوع IIآنتی مولرین هورمون(AMH RII)فقط به فرم فعال بیولوژیک AMH متصل می شود.
در زنان AMH نقش مهمی در فولیکول زایی تخمدانی و حفظ ذخیره فولیکولی طی دوران باروری زن، ایفاء می کند. رشد و نمو فولیکول ها در
تخمدان طی دو مرحله مجزا صورت می گیرد، فراخوانی اولیه که منتهی به آغاز رشد فولیکول نخستین شده و فراخوانی دوره ای ، که منتهی بهرشد هماهنگ فولیکول های کوچک حفره ای، که از میان آنها فولیکول موردنظر مولد تخمک گزینش می شود، می گردد. هورمون محرکه فولیکولی(FSH) هدایت فرآیند فراخوان دوره ای را برعهده دارد.
بیان AMHدر سلول های گرانولوزا در فولیکول های اولیه آغاز شده و در سلول های گرانولوزا حاشیه حفره ای و فولیکول های کوچک حفره ایبیان آن بالا باقی میانده و به محض رسیدن قطر فولیکول به حدود 8میلیمتر ناگهان تولید آن بشدت کاهش می یابد. کاهش ناگهانی بیان AMHمقارن با گزینش فولیکول برای رسیدن و تخمک زایی است. از این مرحله به بعد رشد فولیکول ها به FSHوابسته شده و همزمان فولیکول ازحالت تولید استروژن کم به حالت مولد استروژن بالا تبدیل می شود. در این مرحله دیگر AMHدر فولیکولی که برای تخمک زایی گزینش شدهقابل ردیابی نیست. چنین الگویی از بیان AMHنقش مهاری AMHرا در هر دو مرحله مجزای فولیکول زایی به اثبات می رساند. اول اینکهAMHانتقال وسیع فولیکول ها را از مرحله نخستین به مراحل بلوغ مهار کرده و از این طریق نقش مهمی را در حفظ تعداد کافی فولیکول هایباقیمانده در ذخیره اولیه به منظور حفظ توان باروری طی دوران قبل یائسگی برعهده می گیرد. در ثانی AMHحساسیت فولیکولی نسبت بهFSHرا کاهش می دهد و در فرآیند گزینش فولیکول برای طی مراحل نهایی بلوغ و تخمک زایی نقش خود را ایفاء می کند.سطح AMHدر سرم نوزاد دختر در هنگام تولد بسیار ناچیز است و پس از بلوغ به حداکثر خود رسیده، و بعد از آن به موازات افزایش سن
مستمراً کاهش یافته و در هنگام یائسگی دیگر قابل اندازه گیری نیست. میزان AMHطی قاعدگی نسبتاً ثابت بوده و حداکثر نوسانات آن در
خانم های جوان مشاهده می شود. سطح AMHتغییرات درون دوره ای و بین دوره ای به مراتب کمتری نسبت به FSHدارد. متعاقب مصرف
ضدبارداری های ترکیبی خوراکی مقدار آن کاهش قابل ملاحظه ای می یابد. اندازه گیری AMHکاربردهای بالینی متعددی داشته و اطلاعات
حاصل از اندازه گیری آن در شرایط متنوعی بکار می آید. مهمترین کاربرد آن، برآورد ذخیره تخمدانی است که انعکاسی از تعداد فولیکول هایحفره ای و حاشیه حفره ای بوده و از آن تحت عنوان ”تعداد فولیکول های حفره ای‟ یا AFCیاد می شود. از شاخص AFCبرای پیش بینی
میزان پاسخ به تحریک قابل کنترل تخمدان ها به منظور بکارگیری روش های باروری تسهیل شده نظیر IVFاستفاده می شود. همچنین اندازهگیری AMHدر پایش عوارض ناگوار درمان زایی(Iathrogenic)نظیر پرتودرمانی سرطان های حفره شکمی، بر ذخیره تخمدانی کاربرد دارد.
از جمله دیگر کاربردهای اندازه گیری AMHمی توان به تشخیص ناهنجاری های رشد جنسی در اطفال و پایش تومورهای سلول های گرانولوز برای کشف بیماری برجای مانده یا راجعه، اشاره کرد. همچنین میزان آن درنشانگان تخمدان پلی سیستیک(PCOS) که 5تا %10زنان را گرفتارمی کند، افزایش می یابد. همچنین می توان از اندازه گیری AMHبرای پیش بینی زمان فرارسیدن یائسگی استفاده کرد.